PREEK
Broeders en zusters, Vandaag begint de vredesweek.
Als we de tv-beelden zien uit de Oekraïne en vele andere conflictgebieden, dan voelen we ons machteloos.
Logo ND Toch las ik in het Nederlands Dagblad, een goede krant met ook veel katholiek nieuws, een positief bericht: ik citeer:
Bloemlegging Na 25 jaar verzet tegen ‘zinloos geweld’ is het aantal geweldsslachtoffers sterk afgenomen.
25 jaar geleden overleed in Leeuwarden Meindert Tjoelker aan hersenletsel, opgelopen tijdens een nachtelijke vechtpartij. Zijn dood was aanleiding voor de eerste massale ‘stille tocht’ tegen geweld op straat. Het begrip ‘zinloos geweld’ raakte in zwang; diezelfde maand nog werd de stichting Tegen Zinloos Geweld opgericht, met als symbool een Onzelieveheersbeestje.
Volgens het CBS is het aantal gevallen van ‘openlijk geweld’ afgenomen van 9.000 meldingen in 2010 naar 4.000 in 2021. Ook het aantal slachtoffers van échte moord en doodslag neemt al jaren af: van 269 per jaar in 1995 tot 121 nu. Einde bericht
Wapenverbod
Het is dankzij onze opvoeding, de welvaart, de goed georganiseerde politie en het wapenverbod in Nederland dat vele ruzies met een sisser aflopen en er hier niet zoveel doden vallen als in Amerika.
In een gebed van de Amerikaanse theoloog Reinhold Niebuhr las ik een zin die mij bijzonder trof: “Heer, wij bidden voor wrede en slechte mensen, waarvan de arrogantie ons toont hoe de zonde van ons eigen hart er uitziet als ze tot volle wasdom komt. Wij bidden voor onszelf, die leven in rust en vrede, dat we ons gunstig lot niet beschouwen als bewijs van onze deugdzaamheid”.
Hitlerjugend
Met andere woorden: hoe zouden wij geworden zijn, als wij in een oorlogsgebied opgegroeid zouden zijn? Ik zag op TV eens een interview met een oorlogsmisdadiger uit de 2e wereldoorlog. Hij zei dat hij gewoon door de Hitlerjugend gehersenspoeld was en dacht mee te werken aan een heilsstaat. Pas nadat al zijn vrienden dood om hem heen lagen besefte hij er in geluisd te zijn door een dictator.
Steekpenningen
Een collega van mij is naar Nigeria geweest, met het vaste voornemen wat te doen tegen de armoede en corruptie. Maar op het vliegveld daar bij aankomst was hij al door de douane onder bedreigingen gechanteerd en afgezet. Om door de douane te komen had hij de ambtenaar steekpenningen moeten geven. Hij had er nu na jaren nog gewetensproblemen mee toegegeven te hebben aan de corruptie. Maar op dat moment was zijn leven hem liever dan die centen. Hij had zich vrienden moeten maken door de onrechtvaardige mammon.
Zo zien we hoe moeilijk het is vrede te maken als je verwikkeld raakt in een web van onrechtvaardige structuren.
In een liturgiekrant voor de vredesweek las ik een mooi artikel over dit onderwerp. Dit lees ik u nu gedeeltelijk voor:
In onze wereld worden de onderlinge verhoudingen tussen personen nog al eens beheerst door het principe ‘Voor wat, hoort wat’. Denk maar aan witteboordencriminaliteit. Maar het gebeurt niet alleen in de verhoudingen tussen mensen. We kennen het ‘Voor wat, hoort wat’-principe ook tussen groeperingen, tussen stammen, tussen volkeren, tussen landen.
Al meerdere malen stond in de troonrede dat Nederland wel geld wil uitgeven aan arme ontwikkelingslanden, maar op voorwaarde dat Nederlandse bedrijven er aan verdienen.
Ik ben benieuwd wat er komende dinsdag over gezegd wordt.
Betrouwbaarheid
We worden in dit evangelie op de eerste plaats aangesproken op onze verantwoordelijkheid. Niet alleen in het kleine, maar ook in het grote. Of, om het met de woorden van het evangelie te zeggen, wie betrouwbaar is in het kleine, die zal het ook in het grote zijn.
En waarvoor zijn wij dan verantwoordelijk? Ja, voor vrede in ons eigen huis waar soms dat kleine huiselijke geweld te vinden is, en niet alleen verbaal. Maar wij zijn tegelijkertijd ook verantwoordelijk voor dat geweld in onze grote wereld!
Zijn wij dat? Is het niet wat overdreven om de verantwoordelijkheid van alles wat in de wereld gebeurt op onze schouders te leggen? Misschien wel. Maar als je echt stil wordt van binnen, dan hoor je wellicht dat oude woord van God aan de mens, gegeven bij de schepping: ‘Ga, en behoed mijn aarde… ‘ Een zin uit het scheppingsverhaal. Deze aarde, Gods bezit, is aan ons toevertrouwd om te beheren. Maar wij zijn geen eigenaar.
Dat is een duurzame opdracht, aan iedere mens gegeven. Een verantwoordelijkheid aan iedere mens toevertrouwd.
In een van de laatste scènes van de film Schindler’s list, vraagt Schindler zich wanhopig af of hij wel voldoende heeft gedaan voor de joden? Als hij wat minder losbandiger had geleefd, had hij dan niet meer joden kunnen vrijkopen? De rabbijn stelt hem gerust met een oude joodse wijsheid, namelijk: ‘Wie één mens redt, redt een hele wereld.’
Jezus zegt: ‘Wie betrouwbaar is in het kleine, is ook betrouwbaar in het grote.’,
Handreiking
Zo wordt Gods opdracht heel concreet vertaald! Dan kunnen we de inzet voor vrede niet afdoen met een gebed of meelopen in een stille tocht voor vrede. Dan zullen we ook heel dichtbij mensen de hand moeten reiken. Door een enkel klein gebaar worden soms hoge barrières overwonnen! Dat ene kleine gebaar… ‘Wie betrouwbaar is in het kleine, is ook betrouwbaar in het grote.’
Dan moeten we wellicht ook inventief zijn in het zoeken naar openingen om de band met iemand anders te herstellen of te verbeteren. Zelf de eerste stap zetten. Niet afwachten tot de ander naar je toe komt, Ook al houdt je de ander voor de schuldige. Zelf de eerste sstap zetten. Niet alleen om zelf in vrede met deze mens te zijn, maar om de vrede in de wereld te dienen: Wie één mens redt, redt een hele wereld.’
Vrede wereldwijd
Wie zo handelt, heeft niet alleen eigen voordeel op het oog, bekommert zich niet alleen om eigen veiligheid en eigen welvaart. Wie zo handelt doet zoals God van mensen verwacht: die draagt universele verantwoordelijkheid.
Een kostbare gave is ons in handen gegeven, de zorg voor iedere mens, dichtbij en veraf. De zorg voor vrede tussen mensen, dichtbij en veraf. ‘Wie betrouwbaar is in het kleine, is ook betrouwbaar in het grote.’
Wie zich zo verantwoordelijk voelt, zo antwoord op Gods oproep, redt een hele wereld.