PREEK 4e ZONDAG VAN DE ADVENT / Bleiswijk en Pijnacker 2018
Thema: Gods wil doen
INLEIDING
Geliefde gelovigen,
In deze dagen voor kerstmis leven we met Maria mee, die in verwachting was. Maria, die niet thuis kon bevallen, die hoogzwanger een zware voetreis moest maken naar Betlehem. Maria, die niet kon bevallen in een mooi hygiënisch ziekenhuis met alle nodige medische verzorging. Ze had gelukkig nog een levensgezel aan haar zijde: Jozef.
In Maria kunnen we misschien onze eigen situatie herkennen. We hebben Jezus in ons hart, maar moeten veel moeite doen om in de kerk te komen. We zijn misschien slecht ter been. We wonen niet meer in ons eigen huis. We hebben misschien al veel van onze dierbare bezittingen weg moeten doen. We zijn misschien afhankelijk van de hulp van anderen, de Jozefs van deze tijd. Desondanks gaan we kerstmis vieren. God is juist in alle menselijke ontreddering, nood en triestheid mens geworden om ons daaruit te redden en nieuwe levenszin, vreugde en uitzicht te geven.
LEZINGEN: Hebreeën 10,5-10 en Lucas 1,26-45
PREEK
Goede gelovigen,
In de komende kerstdagen zal er weer heel wat gesproken worden over de komst van Jezus op aarde. Men zal veel spreken over de armoede en de duisternis waarin Jezus kwam. Men zal veel spreken over de ongerechtigheid en de oorlogen in deze tijd. Als we een opiniepeiling zouden houden met de vraag: “Waarvoor is Jezus volgens u op aarde gekomen?”, dan zou, denk ik, het meest gehoorde antwoord zijn: “Om vrede op aarde te brengen”. Zullen we Jezus zelf eens vragen waarvoor Hij op aarde kwam?
In de tweede lezing hoorden wij het antwoord: “Ik ben gekomen, God, om uw wil te doen”.
Echte vrede komt er pas als we allemaal Gods wil doen. De tekst: ””Vrede op aarde aan de mensen van goede wil”, wordt ook vaak vertaald met: “Vrede op aarde aan de mensen in wie God welbehagen heeft”. Goede wil is Gods wil. Onze wil is alleen goed al wij willen wat God wil. Onze eigen wil kan egoïstisch zijn.
Jezus is op aarde gekomen met kerstmis om hier Gods wil te doen. Deze uitspraak staat in de context van het offeren zoals in de tijd van het Oude Verbond gebruikelijk was. Om God gunstig te stemmen bracht men brandoffers. Zo wilde men God behagen. Jezus wijst er op dat Gods wil niet gericht is op het verkrijgen van materiële offers. Hij vraagt van ons geestelijke offers. Om Gods wil te doen, moeten we nogal eens onze eigen wil opzijzetten. Je wilt bijvoorbeeld een tv-programma zien en net als het begint wordt er aan de deur gebeld. Wat is dan Gods wil? Waarschijnlijk om de deur open te doen. Dat vraagt een beetje opoffering.
Dat is de opoffering die God van ons vraagt. Jezus deed voortdurend de wil van de Vader. Zijn menselijke wil zette Hij daarvoor opzij. In die zin heeft Jezus zijn leven geofferd. Op elk moment, in elke situatie, heeft Jezus maar één ding gezocht: de wil van de Vader te volbrengen. En Hij heeft die op een radicale manier volbracht en niets anders gedaan dan dat.
Ook de meest aantrekkelijke suggesties wees Hij af als ze niet in volledige overeenstemming waren met de wil van zijn Vader. De wil van de Vader is de gouden draad die door heel zijn bestaan heenloopt: zijn jeugd en zijn verborgen leven, de bekoringen in de woestijn, zijn openbaar leven, zijn keuzen van bijvoorbeeld de apostelen en reisbestemmingen, zijn lijdensweg tot aan de dood op het kruis. Hij leerde ons daarom te bidden: “Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel”.
In het evangelie zien we twee vrouwen die ook bereid waren Gods wil te doen: Maria en Elisabeth, die beiden uit Gods hand een kind hebben ontvangen. Elisabeth had ernaar verlangd, bij haar werd de schande van kinderloosheid weggenomen. Maar wegens haar hoge leeftijd stond ze ook voor een zware opgave. Bij Maria veroorzaakt de zwangerschap juist schande. Ze was immers nog niet getrouwd. Maar omdat het Gods wil was, is ze blij en trekt zich niets aan van wat men ervan zou kunnen zeggen. Ze antwoordt de engel: “De Heer wil ik dienen. Laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd”.
Twee vrouwen, die beiden in alles Gods wil wilden doen. En wat een vreugde was er toen ze elkaar ontmoetten. Zelfs het kind in Elisabeths schoot sprong op van vreugde. Het doen van Gods wil moeten we niet doen met zwaarmoedigheid en tegenzin, maar met vreugde en vertrouwen.
De lezingen van vandaag laten ons begrijpen waarop heel ons leven gericht moet zijn: niet onze eigen wil vervullen, maar die van de Vader; dat we de kracht zoeken om nee te zeggen tegen onszelf en ja te zeggen tot God.
Het eerbewijs dat God van ons verwacht is het liefdevolle offer van wat ons het meest raakt en ons het meest toebehoort: onze eigen wil.
Dit schriftwoord is voor ons moderne mensen dan ook bijna onverteerbaar. We leven in een tijd waarin de mens, de menselijke autonomie en de menselijke vrijheid verheerlijkt worden. Jezelf als individu verwezenlijken, doen waar je zin in hebt: daar worden keuzen door bepaald en dat wordt gezien als het geheim van het geluk. Maar we kennen ook de desastreuze gevolgen waar deze tijdgeest toe leidt: eenzaamheid, echtscheidingen, verslaving, etc.
Het is mijns inziens ook de diepste oorzaak van de ontkerkelijking en de deconfessionalisering van het westen: de moderne mens kan niet tolereren dat er Iemand boven hem staat met een wil die soms tegengesteld is aan de eigen wil, een hogere macht die een beroep op ons doet en aan wie men verantwoording schuldig is.
Tegenover deze cultuur, die gebaseerd is op het nastreven van de eigen wil, stelt Jezus een heel andere. Die is volledig gericht op het vervullen van de wil van God. En het verrassende is dat juist het volgen van de wil van de Vader de mens tot de grootste individuele ontplooiing brengt, tot echt autonoom en vrij mens maakt, en het geluk brengt dat we vergeefs zoeken in de egoïstische eigen wil.
Over enkele dagen is het kerstmis. Jezus is op aarde gekomen om vrede te brengen. Jazeker, maar niet de schijnvrede van wapenstilstand en toegeeflijkheid aan menselijke grillen, maar de ware vrede die gelegen is in het doen van Gods wil. Amen.